Over FAPI

Een nieuw radiofarmacon voor beeldvorming van kanker en fibrotische aandoeningen

Wat is FAPI?

FAPI staat voor fibrogen activation protein inhibitor. Dit is een klein molecuul dat aangrijpt op het FAP eiwit. Dit eiwit is nauwelijks aanwezig in gezonde lichaamscellen, maar wordt in veel verschillende kankersoorten en actieve fibrose verhoogd tot expressie gebracht. Dit stelt ons in staat om met FAPI, gekoppeld aan een radioactieve isotoop zoals gallium-68 (⁶⁸Ga) of fluor-18 (¹⁸F), deze ziekteprocessen nauwkeurig met een PET scan in beeld te brengen en de ziekte-activiteit te kwantificeren.

Waar wordt het voor gebruikt?

Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de beeldvorming van kanker en fibrotische aandoeningen middels FAPI-PET/CT (⁶⁸Ga-FAPI en ¹⁸F-FAPI). De resultaten van deze onderzoeken zijn veelal positief en scheppen hoge verwachtingen voor een toekomstig gebruik in de routine klinische zorg. Het is met name interessant dat FAPI-PET goed geschikt lijkt voor een aantal specifieke indicaties waarin andere beeldvorming (bijvoorbeeld ¹⁸F-FDG-PET, contrast CT en MRI) tekortschiet. Voorbeelden hiervan zijn onder andere het carcinoom van onbekende primaire tumor, peritoneale metastasen, kleine lymfekliermetastasen, maar ook benigne aandoeningen zoals IgG4-gemedieerde ziekte en longfibrose. Daarnaast wordt er ook onderzoek gedaan naar systemische radionucliden behandeling van gemetastaseerde kankervormen met FAPI gekoppeld aan een andere soort radioactive stof die geschikt is voor therapie (bijvoorbeeld lutetium-177 of yttrium-90). Er is nog geen geregistreerd FAPI product beschikbaar en FAPI tracers (voor zowel diagnostische als therapeutische doeleinden) zijn nog niet in landelijke of internationale richtlijnen opgenomen. Daarom is het gebruik van FAPI tracers momenteel nog beperkt tot wetenschappelijk onderzoek. Zie wetenschap voor meer informatie over wetenschappelijke onderzoeken.

Welke soorten FAPI radiofarmaca zijn er?

[⁶⁸Ga]Ga-DOTA-FAPI-04, [⁶⁸Ga]Ga-DOTA-FAPI-46 en [¹⁸F]ALF-FAPI-74 zijn momenteel in de wetenschap de meest gebruikte radiofarmaca voor diagnostische doeleinden. Ze lijken qua molecuulstruuctuur en biodistributie op elkaar. Deze FAPI varianten vallen onder de licentie van SOFIE/iTheranostics. Philogen Spa heeft recent een vergelijkbaar radiofarmacon, genaamd OncoFAP ontwikkeld. Deze radiofarmaca hebben allen nog geen CE-markering of FDA-approval en zijn niet commercieel verkrijgbaar. Ook de beschikbaarheid voor wetenschappelijke doeleinden is gelimiteerd. Zo mogen de precursors FAPI-4, FAPI-46 en FAPI-74 alleen na contractuele toestemming (een material transfer agreement) van SOFIE/iTheranostics hiervoor gebruikt worden.